Inflicted Injury Insurance or "Preventieve Toegevoegde waarde"

PTW (Preventie Toegevoegde Waarde):Naar meer Kwaliteit van Leven

PTW is een preventief beleidsinstrument om ongezonde consumptie terug te dringen.  Een negatieve PTW of beter PTBonus stimuleert de aankoop van gezonde producten. PTW en PTB dragen bij aan heldere keuzes voor een betere kwaliteit van leven.

 Samenvatting PTW's:

Sigaretten: €45 per pakje

Alcohol: €0.70 per consumptie, €25 per kratje (laten we het effect op obesitas nog buiten beschouwing)

Zout: €0.20 per extra gram boven ADI

Transvetten: €0.05 - 0.10 per gram

Suiker: €0.04 per gram in frisdrank: €4.40  voor een liter frisdrank met 11% suiker. *) 

Bewerkt vlees: €0.50 per ons 

Fruit en groente:  Een PTB of negatieve PTW van - €1.00  per ons

Vis en schaaldieren: Een PTB of negatieve PTW van  -€4.40 per ons

*)  Dit artikel stamt grotendeels uit de periode  2009-2011. De schade van suiker werd toen geschat uit de Amerikaanse zorgkosten en kwam toen uit €0.016/gram suiker. Hierbij is geen gebruik gemaakt van QALY-aanpak zoals voor andere andere ramingen. Gezien de verminderde maatschappelijke inzetbaarheid en ook kwetsbaarheid  voor neem anno 2021 van mensen met overgewicht en diabetes is meer dan een verdubbeling van deze schatting goed te verdedigen en komen we dan uit op €0.04 per gram suiker in frisdrank en dus €4.00 voor een liter frisdrank met 10% .suiker. 

De groeiende kosten van de gezondheidszorg in Nederland bedroegen in 2010 14% van ons BNP. Deze kosten kunnen door een ongezonde levensstijl en de vergrijzing verder oplopen tot 22% in 2030^. In arbeid vertaald, nu werken we 5,6 uur per week voor de zorg. In 2030 is dat opgelopen tot 8,8 uur per week. De resulterende toename in werkdruk door verarming gaat helaas ook nog gepaard met een hogere uitval door arbeidsongeschiktheid en ziekte en stijgende sociale premies. Het moge duidelijk zijn dat alles op alles gezet moet worden om aan deze negatieve spiraal van toenemende werkdruk en verarming te ontsnappen. En wie denkt, na mij de zondvloed, de verhoging van de AOW-leeftijd, de verlaging van de pensioenuitkeringen, het uitkleden van zorgpakketten, het sluiten van zwembaden en bibliotheken, … het staat allemaal al gewoon in de ochtendkrant, het is nu al realiteit.

Zou het niet mooi zijn als de ouderen nog vitaal genoeg zouden zijn na hun 65^ste om een steentje bij te dragen? Of dat fitte en sociale jongeren met een afgeronde opleiding aan een productief volwassen leven beginnen? Of dat wij tijd hebben om naast ons werk liefde en zorg te besteden aan onze kinderen of onze ouders?

Het toverwoord schuilt in preventie. Dit artikel zal verder focussen op de verborgen maatschappelijke kosten van consumptie van voeding en genotsmiddelen. Het gaat om kiezen voor een duurzame kwaliteit van leven. En het mooie is dat we dan een opwaartse spiraal kunnen inzetten naar meer kwaliteit van leven voor iedereen.

Laten we beginnen de belangrijkste veroorzaker van de stijging van onze zorgkosten aan te pakken: Onze ongezonde levensstijl. 58.5% van de zorgkosten wordt nu al veroorzaakt door de 10 grootste lifestyle risico’s met roken op nummer 1 en hoge bloeddruk (o.a. te zout eten) op nr. 2. Lifestyle risico’s zijn veelal vermijdbare risico’s, waar opgeleide volwassenen bewuste keuzes in kunnen maken. Waarom verwerken wij de latere maatschappelijke schade van deze bewust gekozen ongezonde producten niet simpel weg direct in de prijs? Dit artikel gaat over een instrument, de Preventie Toegevoegde Waarde (PTW) als een doorberekende toeslag op producten en consumptiemiddelen naast de al bestaande BTW. Deze zogenaamde PTW toeslag is een maat voor de gemiddelde maatschappelijk gezondheidsschade per product of consumptie. Door de toeslag kan men ongezonde consumptie ontmoedigen. De PTW gaat daarbij in op de gezondheidsschade voor de gemiddelde consument. Naast de PTW zou ook gewenst aankoopgedrag natuurlijk met kortingen op bijvoorbeeld je zorgpremie (Unilever is daar NB al met Becel pro-Aktiv in geslaagd, terwijl de levenswinst overigens minimaal is) kunnen worden gestimuleerd. Er zouden natuurlijk ook bonuspunten voor gezonde aankopen en diensten en lichaamsbeweging verdiend kunnen worden, waarmee men juist gezond gedrag kan stimuleren en daarmee de kosten van onze gezondheidszorg nog verder naar beneden kan brengen. De financiële belangen om ongezond gedrag te ontmoedigen en gezond gedrag te stimuleren zijn enorm. De winsten kunnen geïnvesteerd worden in verduurzaming, onderwijs, fatsoenlijke zorg.

Voor voeding en genotsmiddelen heeft het RIVM bijvoorbeeld al in “Ons Eten Gemeten” uit 2006 de gezondheidsschade berekend. De gezondheidsschade van roken, de nr 1. lifestylerisico,  kwam toen op 350,000 DALY’s (Disability Adjusted Life Years) voor Nederland per jaar. De prijs van een DALY (verloren levensjaar) lijkt arbitrair, maar er is veel voor te zeggen om die te stellen aan maatschappelijk geaccepteerde kosten van levensverlenging. De gezaghebbende Raad van Volksgezondheid en Zorg heeft die in 2006 al gesteld op 80,000 euro per gewonnen jaar.  We moeten deze discussie overigens niet reduceren tot een geldkwestie maar kwaliteit voorop stellen.  Geld is immers slechts een middel en geen doel.

Hoe hoog de maatschappelijke schade is, laten we hiernaast  in rekenvoorbeelden zien voor roken, alcohol, zout, transvetten en suiker (in frisdrank).

Voor roken, lifestyle risico nr.1. komt de schade op ruim 45 euro per pakje exclusief het aandeel in zorgkosten. Het is onze morele plicht kinderen volledig te beschermen tegen roken (VN-handvest voor de Rechten van het Kind), die eenmaal stevig begonnen gemiddeld 12 jaar van hun leven zal kosten. Volwassenen hebben ook recht op goede informatie en hulp. De maatregelen van minister Schippers om stop-rokenmiddelen uit het basispakket te halen, troffen rond 2010 144000 rokers per jaar die er niet in slaagden te stoppen. Bij een aanname van een verlies van 6 levensjaren per niet gestopte roker komen we op een astronomische maatschappelijke schade van 69 miljard euro door nalatigheid van ons VWS.

Voor alcohol komt de PTW per consumptie uit op 0,70 euro. Voor een krat bier ruim 25 euro en dan is het extra dik makende effect van bier  niet eens meegenomen. Voor jongeren en de ongeboren vruchten  (foetaal alcoholsyndroom) is te verwachten dat de letselwaarde  een veelvoud  hoger zal zijn omdat de prefrontale hersenen nog vol in ontwikkeling zijn. Andere sociale en economische negatieve effecten van alcoholgebruik (school, studie, werk, relatie) zijn dan nog niet eens meegenomen. Het was zeer verontrustend dat de politiek en overheid geen adequaat alcoholbeleid voor jongeren onder druk van de alcohollobby willen ontwikkelen. De sterke stijging in ziekenhuisopnames van jongeren met alcoholvergiftiging in 2010 en de toestroom van nieuwe geestelijk gehandicapten gaven aan dat de generatie van de toekomst zich onbelemmerd letterlijk stom mocht drinken. Een weekendje excessief drinken (neem 100 pilsjes) met een alcoholcoma  tot gevolg, kan leiden tot permanente opname in een instelling voor geestelijk gehandicapten. Dit kost de samenleving 100,000 euro per jaar. 30,000 euro per jaar opname plus 70,000 euro per jaar productiviteitsverlies (ruwweg genomen, ons BNP gedeeld door beroepsbevolking) van een jongere gedurende zijn latere loopbaan van 40 jaar. Een maatschappelijke rekening van 4 miljoen euro voor 100 pilsjes? De 100 pilsjes, de inhoud van 3 kratjes Euroshopper bier kan je in de supermarkt nu voor 25 euro krijgen. Minister Schippers wilde zelfs geen waarschuwing voor drinken tijdens zwangerschap op de verpakking terwijl de kosten van een moeder met weinig opleiding en  een baby met foetaal alcoholsyndroom astronomisch zijn. Alcohol is ook kankerverwekkend, door de sterke lobby, wordt er alleen verplicht gewaarschuwd op professionele schoonmaakmiddelen.

Heineken en Bavaria hebben lang de verhoging van de alcoholleeftijd tegen weten te houden. Goed voor de economie!? Moeilijk voor te stellen als 20 eurocent netto dividenduitkering aan de Heineken aandeelhouders per kratje 25 euro aan verborgen maatschappelijke kosten te oplevert.

Hoge bloeddruk is lifestyle risico nr 2 en wordt vooral veroorzaakt door zoutconsumptie. De gemiddelde latere maatschappelijke schade of PTW van een gram zout dat men boven de wenselijke daginname ligt tussen de 0,08 en 0.20 euro. Men kan vraagtekens stellen bij de maatschappelijke wenselijkheid van de Unoxmuts in de media bij onze nationale Nieuwjaarsduik of de Elfstedentocht als de pekelschade van een worst tussen de 0.30 en 0.60 euro is.

Een PTW voor vetten is discutabel omdat er ook gezonde vetten zijn. Men kan een PTW overwegen op de energie-inname van dikmakende tussendoortjes. Een heffing op ongezonde vetten kan natuurlijk wel. Neem transvetten, waarbij de PTW 0,05-0.10 euro per gram zou moeten bedragen. Hoe ongezond margarine uit de jaren zeventig met 27% transvetten moge blijken uit een theoretische PTW van 13.50 voor een pondskuipje, terwijl Bona in de winkel toen nog geen euro kostte.

Een exacte PTW voor suikers moet nog uitgerekend worden maar dat bijv.  frisdrank in automaten op scholen of de promotie op sportevenementen zeer onwenselijk zijn moge de analyse van The University of Columbia duidelijk maken. Een paar jaar terug rapporteerden zij  dat de suikers in frisdrank in de VS in belangrijke mate bijdroegen aan de jaarlijks 321 miljard dollar gezondheidsschade door diabetes en obesitas.  De winkelwaarde van de frisdrank was slechts 74 miljard dollar. De gezondheidsschade  door obesitas en diabetes per Amerikaan is dus jaarlijks  liefst $1000,-.  Laat 50% van de obesitasschade frisdrank gerelateerd zijn. Een fles Lipton-Ice tea, waarbij 1 glas al 5% van de dagelijkse energiebehoefte dekt en liefst 22% van de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid suikers bevat zou dan waarschijnlijk i.p.v. 1,20 euro ongeveer 5 euro moeten kosten. Bij frisdranken wordt dan de multipele schade door  botontkalking door fosforzuur en cafeïne of cariës nog niet eens meegenomen. De gemiddelde zorgkosten per Amerikaan liggen natuurlijk niet alleen door frisdrank $4000,- per persoon per jaar hoger dan in Europa. Productontwikkelaars in de voedingsindustrie met hun “optimalisatie” van zout, suiker en vet in producten en de agressieve marketing van de ongezonde gemaksproducten hebben zijn medeplichtig.

Discussie

De Preventie Toegevoegde Waarde (PTW) als eenduidige en herkenbare gelabelde producttoeslag helpt de consument in de bewustmaking  van zijn handelen. Het is immers meestal niet bewuste onwil maar de onbekendheid en routines, die ten grondslag liggen aan ongewenst ongezond consumptiegedrag.  De PTW biedt ook een handvat om ongewenste marketing aan te pakken. De Reclame Code Commissie kan het gebruiken bij het verbieden van reclame-uitingen voor ongezonde producten. Als we een PTW zouden hebben is te verwachten dat de collectieve zorgkosten  snel zullen dalen en de meeste werknemers zullen beduidend minder hoeven te werken bij gelijkblijvende welvaart. Of zoals Femke Halsema van Groen Links het zou noemen, ons Bruto Nationaal Geluk gaat omhoog bij gelijkblijvend BNP. De noodzaak van een full-time werkweek vervalt en men heeft meer vrije tijd voor ontplooiing en verbinding voor kinderen en ouders. De nu geringe levensverwachting van de zwakkere bevolkingsgroepen zal toenemen en mensen zullen tot op hogere leeftijd part-time productief blijven waarmee tegelijk ook een einde aan de verplichte pensionering zal komen.

De hoger opgeleiden, die dit stuk lezen, moeten zich ook realiseren dat als wij, die het begrijpen, niet in actie komen dat vrouwen uit de zwakkere milieus dan een leven tegemoet blijven gaan dat 6 jaar korter is dan het onze, waarvan hun  laatste 20 jaar ook door chronisch ziekte van veel mindere kwaliteit. Hou het op 1,2 miljoen vrouwen in deze categorie, praten we over een verlies aan DALY's van 7,2 miljoen door te vroeg overlijden en ongeveer 6 miljoen door chronische ziekte.

Rekenvoorbeelden van PTW’s

1) Roken

Berekening 2009:

350,000 levensjaren (DALY’s) gingen volgens het RIVM per jaar in Nederland verloren door roken. De jaarlijkse maatschappelijke schade van roken wordt dan 80,000 euro/DALY x 350,000 DALY = 28 miljard Euro. Bij een jaarlijkse consumptie van 23 miljard euro sigaretten inclusief shag komt men dan uit op 28/23 euro per sigaret = PTW van 1.22 euro per sigaret. Bij 20 sigaretten in een pakje: Ruim 24 euro per pakje.

Berekening met recente bronnen

Kwaliteitsverlies van leven door roken (Bronnen RIVM (2013) en CBS(2014))

Nederland telde 16,9 miljoen inwoners in 2014

23,2% van de Nederlandse bevolking ouder dan 12 rookte. Er zijn getallen voor het gemiddeld aantal sigaretten per dag voor 15 jaar en ouder: 13 per dag; Aannemelijk dat voor 15 jaar en ouder het aantal rokers minimaal 23,2% is, betekende dit dat als 82% van de bevolking (=13,85 miljoen) ouder was dan 15 jaar, en daarvan 23,2% roken , het ging dus om een groep van 3,2 miljoen rokers. De gemiddelde roker consumeert 13 sigaretten per dag tussen zijn 15^e en 70^ste= 261153 sigaretten . Rond hun 70^ste zijn deze verstokte rokers immers al vaak overleden

Noot: In 2010  was namelijk 24% van de populatie onder 20 jaar, dus 76% > 20 jaar: Boven  de 15 jaar zal dat dus ongeveer 82% zijn en daarvan rookte 23,2%. Deze roken gemiddeld 13 sigaretten per dag,  13/dag x 365,25 dagen x 23,2% rokers /100% x 13,85 miljoen Nederlanders (>15) = 15,25 miljard sigaretten/jaar.

Vitaliteitsverlieskosten

Een gemiddelde roker (13 sigaretten dus) verliest 4,1 jaar en 4,6  gezonde levensjaren aan vitaliteit over zijn leven. Laten we de 4,6 jaar dat hij chronisch ziek is of aan longkanker lijdt een vitaliteitswaarde van gemiddeld 50% geven komen we op 4,1 + 2,3 = 6,4 zogenaamde DALY’s  aan kwaliteitsjaren van leven verlies. Een jaar vitaliteitsverlies betekent dus een verborgen verliespost van €80,000/DALY x 6,4 DALY’s = €512000 voor de gemiddelde roker.  

Bijdrage aan vitaliteitsverlieskosten per sigaret:

Vitaliteitsverlies: 1,96 euro per sigaret (€512000/261153 sigaretten)

Zorgkosten van roken

Het aandeel in de zorgkosten van roken was 4% in 2014.

4% van 94,2 miljard euro = 3,77 miljard euro per jaar 

Er worden in Nederland jaarlijks 15,246 miljard sigaretten gerookt:

Bijdrage per sigaret aan zorgkosten: 25 cent per sigaret

2) Alcohol

Voor alcohol zal ook nog met recentere bronnen een herberekening worden gemaakt. Pikant gegeven is dat onze nationale brouwer Heineken ongeveer 20 eurocent netto-dividend per kratje aan de aandeelhouders uitkeert en ondertussen daarvoor met de oude berekening een rekening van €25 bij de maatschappij neerlegt. 

Het Trimbosinstituut nam naast de gezondheidsschade  van 80,000 DALY’s  (RIVM) ook alcohol gerelateerde ongelukken mee en kwam op een totaal van  114390 DALY’s = 9.15 miljard euro. De Nederlander gebruikte in 2006 7.9 liter pure alcohol per hoofd van de bevolking = 790 consumpties per jaar. We hadden toen 16.5 miljoen inwoners. De latere maatschappelijke schade per jaar per gemiddelde inwoner was 554 Euro gedeeld door 790 consumpties  = 0.70 euro per consumptie. De consumptie van een krat van 24 bierflesjes van 300 cc (1.5 glas) gaf 25 euro aan latere letselschade voor een gemiddelde Nederlander en dan is de extra dik makende effect van bier nog niet eens meegenomen

3) Zout

Een Amerikaanse studie in het gerenommeerde tijdschrift New England Journal of Medicine is als basis gebruikt om de PTW- voor zout uit te rekenen. Hun getallen zijn gecorrigeerd voor het verschil in bevolkingsomvang (306 miljoen Amerikanen tegenover 16,5 miljoen Nederlanders in 2010. Er werd nu uitgekomen op een gezondheidswinst van 10,352 – 20,700 QALY’s (is vergelijkbaar met DALY’s) voor de Nederlandse bevolking bij de gewenste  zoutreductie in ons dieet van 3 gram per dag. Daarnaast kwamen de bijkomende medische behandelkosten ook aanzienlijk lager te liggen. Even ervan uitgaande dat de kosten voor een Amerikaanse QALY identiek zijn aan een DALY (80,000 Euro per gewonnen levensjaar)ligt onze nationale zoutschade tussen de 1,2 miljard – 2,7 miljard Euro schade per jaar. De gewenste zoutconsumptie voor volwassenen in de V.S. is 3,8 gram per dag voor de risicogroepen (= 69% van hun volwassen populatie) en 5,8 gram per dag voor de rest. Dit is veel lager dan de gehanteerde 6 gram per dag. Een gewogen gemiddelde levert dan een gemiddelde gewenste consumptie op van 4,4 gram per dag. De Nederlandse consumptie ligt tussen de 9 en 10 gram per dag en zou dus liefst met 5 gram per dag omlaag moeten. De PTW op basis van de 3 gram reductie uit de Amerikaanse studie zou 0,08 – 0.20 Euro per gram zout te veel zijn (boven op de toelaatbare dagelijkse inname van gemiddeld 4,4 gram voor een volwassene). Voor een vrouw zou er gemiddeld dus maar 1 gram zout per 454 kcal voedsel (2000 kcal = haar dagelijkse inname) mogen zitten. Een rekenvoorbeeld voor een product, dat in de winter volop in de aandacht komt: 100 gram rookworst (320 kcal) bevat 2.2 gram. 1.5 gram zout boven op de 0.7 gram zout, die gemiddeld in 320 kcal aan voeding mag zitten. De PTW per 100 gram rookworst uit het rekenvoorbeeld zou dan 0.30 Euro mogen bedragen. Een rookworst in de winkel van 275 gram zou alleen voor het zout een PTW van 0.38 – 0.84 euro krijgen.

Biologisch is niet per definitie gezond. AH biologische falafel bevat per 100 g (190 kcal) 1.5 gram zout. 0.9 gram zout te veel, geeft een PTW van € 0.18.

4) Transvetten:

Het boek van Mackenbach (Successen van preventie) laat zien dat 3 energieprocentenafname in consumptie van transvetten tussen 1990 en 2010 een vermindering van het aantal jaarlijkse sterfgetallen aan hart/ en vaatziekten geeft met 1000-2000 en de ziektegevallen dalen met 3000-5000. 1000-2000 mensen stierven met een levensverwachting van 20 jaar en 3000-5000 mensen werden ziek met een geschat kwaliteitsverlies van 20% gedurende 20 jaar. In DALY's 46000 jaar a 80000 euro per jaar (Raad van Volksgezondheid en Zorg 2006) = 2.1 - 4 miljard euro

Een vrouw eet gemiddeld 2000 kcal per dag en een man 2500 kcal. 3 energieprocenten voor een gemiddelde Nederlander = 3% van 2250 kcal = 67.5 kcal = 7.5 gram transvetzuren, 1 gram vet levert namelijk = 9 kcal op. Consumptie op jaarbasis: 7.5 gram x 365 = 2740 gram per persoon x  gemiddeld 15 miljoen inwoners in die periode = 41.1  miljoen kilo. Vervolgens delen op de conservatieve 4.0 miljard euro kom je op 97.5 euro per kilogram en afgerond 10 eurocent per gram. Hoe ongezond de margarines in de jaren zeventig waren laat de volgende berekening zien. 70% vet margarines bevatten 20 tot 27% transvetzuren. Een pond margarine kon dus liefst 135 gram transvetten bevatten. Een PTW van 13.50 euro!

5) Suiker in frisdrank:

De omzet van de soft-drinkmarkt in de VS was 98 miljard dollar in 2014, waarvan 29% diet, dus een  69.5 miljard dollar suikerhoudend. Neem de gezondheidsschade alleen al door obesitas in de VS: 147 miljard dollar per jaar, laat 50% van die schade door suikerhoudende frisdrank zijn ontstaan, immers loze calorieën en met een gemiddelde consumptie van 165 liter frisdrank waarvan 117 liter suikerhoudend per jaar per hoofd van de bevolking, geen slechte schatting, komen we alleen voor de bijdrage aan obesitas op een heffing van 73.5 miljard dollar  + 50% om de  schade te compenseren.  117 liter bevat gemiddeld 11% suiker = 13 kilo suiker per hoofd van de bevolking. (321 miljoen)  De schade per gram suiker  in frisdrank = 1.77 dollarcent, voor een liter frisdrank dus $1,95. Dan is diabetes dus nog niet eens meegenomen.

6) Kankerverwekkend bewerkt vlees

Op 27 oktober 2015 verscheen op de voorpagina van de Trouw dat bewerkt vlees de kans op darmkanker verhoogde.  Voor mijn berekeningen heb ik de kankerincidentiegegevens van het RIVM uit 2011 voor dikke darmkanker gebruikt: De behandeling van dikke darmkanker kostte 488 miljoen aan zorgkosten en de sterfte was toen 5127 per jaar bij 13254 nieuwe gevallen

Consumptie van 100 gram bewerkt vlees verhoogt de sterfte aan darmkanker met 36% (van 4.5 % naar ruim 6%).Gemakshalve aannemend dat de behandelingskosten gelijk blijven zal deze aanwas  de zorgkosten met 175 miljoen doen stijgen en de extra sterfte met 1745.  De meeste mensen, die overlijden zijn bejaard, het gemiddelde DALY-verlies per overledene zal in de ordegrootte van 20  liggen á €80,000 per verloren levensjaar.

De extra kosten van verloren levenskwaliteit (€)= 1745/jaar x 20 jaar x €80,000  = 2.95 miljard euro = 295 miljard eurocenten

De toename aan zorgkosten = 175 miljoen = 17.5 miljard eurocenten

Een ons vlees per dag voor 16,95 miljoen Nederlanders per jaar  = 619 miljard gram

De PTW per ons vlees bedraagt dan : 100 x (295 + 17.5)/619 = 50.5 cent/ons

Afgerond 50 eurocent per ons bewerkt vlees. Op een ons bewerkt vlees zou dus een heffing van 50 cent kunnen komen liggen om de latere maatschappelijke schade aan kanker te dekken.  Op een Morafrikandel van 80 gram zou een kankervleestaks van 40 cent komen te liggen. Op de Unox rookworst van 275 gram zou naast de zouttaks ook een in de volksmond kankervleestaks van €1.37 moeten liggen.

7)  Groente en fruit

Ons Eten Gemeten (2004): pagina 219

 Nationaal Kompas “Hoeveel mensen voldoen aan de richtlijn gezonde voeding?”(van Rossum 2011)

www.groentenenhuis.nl ( in 2015)

156 gram groente en fruit nodig per dag om op 200 + 200 gram te komen. Zou dan  2,7 miljard euro per jaar op zorgkosten gaan besparen. De DALY’s van “Ons Eten Gemeten” uit 2004 zijn waarschijnlijk gebaseerd op een lagere groente- en fruitconsumptie. De aanvulling toen was 180 gram waarvan 80 groente en 100 fruit. De  grotere DALY-winst voor fruit in 2004 is mogelijk  hier ten dele door te verklaren omdat er minder fruit dan groente werd gegeten.

Vitaliteitswinst  in 2004 bij toen 16,28 miljoen inwoners (2015: 16,93 miljoen)

Doel 200 gram groente per dag: 80 gram extra=  47000 DALY’s 

Doel 200 gram fruit:  100 gram extra : 95000 DALY’s

Gemiddeld per 100 gram in 20004: (58750 (groente) + 95000 (fruit))/2 = 76875 DALY’s(79650 voor 16,93 miljoen inwoners)

100 gram/dag/inwoner x 365 dagen x 16,93 miljoen inwoners = 618 miljard gram

1 DALY = €80,000

79650 DALY’s = 6,37 miljard euro delen door 618 miljard gram geeft  € 0,010 per gram!

+ 2,7 miljard euro zorgkostenwinst /618 miljard gram =   €0,014 per gram groente en fruit!!!!

Gezondheidswinst per extra 100 gram groente of fruit = €1.00 (€1.40 inclusief daling zorgkosten)

8) Vis

82000 DALY’s winst te halen door van 2 x maand naar 2x per week te gaan. In 2004 lag consumptie rond 3 kilo vis en schaaldieren per Nederlander per jaar, zou dus naar 12 kilo moeten gaan (negen kilo extra consumptie per jaar zou dan een gezondheidswinst van 82000 DALY’s geven. Gemeten visvetzuurconsumptie (2015) wijst overigens op 50% van de dagelijkse inname.

82000 DALY’s in 2004 bij 16,34 miljoen inwoners = 85011 DALY’s

1 DALY = € 80,000

82000 DALY’s = 6,56 miljard euro

85011 DALY’s = 6,80 miljard euro

9 kilo extra visconsumptie per jaar = 9000 gram/jaar 

6.56 miljard euro /147 miljard gram  = € 0,046/gram 

Per ons vis: €4,60

PS Voorbehoud

Deze eerste analyse voor fruit, groente en vis is grof, maar geeft wel de ordegrootte van de “financiële” waarde van de vitaliteitswinst. Alle groente, fruit, vis en schaaldieren zijn nu op een hoop gegooid. Er is ook niet gecorrigeerd voor mannen en vrouwen.